The Adventures of Beekle - The Imaginary Friend đã đoạt Huân chương danh giá Caldecott 2015. Cuốn sách này cũng đã được ban biên tập nhà Mầm chọn lựa để dịch sang tiếng Việt với tựa đề Cuộc Phiêu Lưu của Beekle - Người Bạn trong Trí Tưởng Tượng. Cùng lắng nghe tác giả kể về quá trình sáng tác câu chuyện đẹp đẽ và sâu sắc này.
[...]
Robin: Ông có thể kể thêm về quá trình sáng tác cuốn truyện không?
Dan: Đây là một trong những dự án “đáng sợ” nhất mà tôi từng thực hiện. Trong truyện có một quá trình biến đổi từ cảm giác không chắc chắn đến cảm giác biết rõ bạn là ai, và quá trình đó đến từ trải nghiệm cá nhân của chính bản thân tôi. Nhân vật chính Beekle giống như một phiến đá trống rỗng. Cậu ta không có một mục đích nào rõ ràng. Khi bắt đầu hành trình, cậu đã lo lắng: liệu mình có làm đúng không? Trong phiên bản đầu tiên của cuốn sách, tôi đã tập trung vào câu chuyện về những trải nghiệm cuộc sống đã giúp định nghĩa con người mỗi chúng ta. Tuy nhiên, biên tập viên của tôi cho rằng chủ đề này hơi người lớn và khuyên tôi nên tập trung hơn vào tình bạn và người bạn đầu tiên. Tôi rất thích ý tưởng này.
Trong ngày đầu tiên đi mẫu giáo, con trai tôi đã vô cùng lo lắng. Những đứa trẻ khác trông thế nào? Liệu những đứa trẻ khác có thích mình không? Liệu mình có tìm được một người bạn mới không? Tôi nhớ rằng tôi đã nói với con: “Con cứ hãy là chính mình. Con không cần phải khiến tất cả mọi người yêu quý con. Ban đầu con chỉ cần kết thân với một người bạn.” Tôi hi vọng rằng khi đọc truyện này, lũ trẻ sẽ hiểu rằng tình bạn luôn luôn ở đó. Chúng ta không nhất thiết phải tìm kiếm bởi vì có khả năng là một người nào đó cũng đang tìm kiếm chúng ta.
Robin: Ông đã xây dựng thế giới trong câu chuyện như thế nào?
San: Phần khiến tôi suy nghĩ nhiều nhất là phần đầu tiên của truyện về thế giới trong trí tưởng tượng. Thế giới của những người bạn trong trí tưởng tượng trông như thế nào nhỉ? Tôi nhớ rằng tôi đã vẽ rất nhiều phong cảnh đồ sộ như là những ngọn đồi cỏ trông giống như cầu trượt. Tôi cảm thấy mọi thứ thật sáo rỗng, giống như là tôi đã cố gắng quá sức để trở nên tuyệt vời.
Tôi thậm chí đã vẽ vài phần cuối truyện theo đúng phong cách đó. Tôi thực sự đã nghĩ rằng thế là ổn rồi, bức tranh của tôi sẽ trông như vậy và tôi bắt đầu tô màu. Thế nhưng tôi vẫn nhớ rằng có phần nào đó trong tôi vẫn cảm thấy có điều gì đó không đúng lắm.
Các bản phác thảo đầu tiên của Beekle: Hòn đảo nơi Beekle sinh ra.
Biên tập viên của tôi, Connie Hsu, đã nhắn tin cho tôi và gợi ý rằng: thay vì viết “He came from an island where imaginary friends were born…”, có thể sẽ hay hơn nếu đổi thành “He was born on an island… .” Rồi cô ấy yêu cầu tôi cho xem tranh.
Tôi nhớ là tôi đã cảm thấy căng thẳng. Tại sao cô ấy yêu cầu tôi làm thứ mà tôi không muốn? Tôi đã vẽ đến 8 phiên bản khác nhau. Cuối cùng, tôi quyết định sẽ tập trung vào sự việc cậu bé được sinh ra hơn là vào thế giới xung quanh. Vậy nên tôi chỉ tạo ra một thế giới vừa đủ để người đọc cảm thấy đó là một thế giới kỳ diệu. Cậu bé được sinh ra từ cầu vồng và những đám mây. Xung quanh chỉ có đá và mây.
Tôi muốn thế giới trong tưởng tượng thật ấm áp và hấp dẫn. Câu chuyện này cũng là ẩn dụ cho sự ra đời của con trai tôi. Khi vợ tôi lần đầu ôm con, tất cả gia đình và bạn bè đều ở bên. Tôi muôn đoạn đầu của truyện mang lại cảm giác như vậy, cảm giác như là: “Ôi chao! Cậu bé đã ra đời rồi!”
Robin: Đúng vậy, khung cảnh này tạo hiệu ứng rất tốt. Những sinh vật trong tưởng tượng này thật xinh đẹp. Cảnh tượng giống như chúng đang đứng trong phòng chờ kỳ diệu để chào mừng sự xuất hiện của cậu bé. Mọi thứ đều vừa phải để tạo ra một bầu không khí huyền ảo. Có vẻ ông hợp tác rất chặt chẽ với Connie trong tác phẩm này?
Dan: Thông thường, tôi sẽ sáng tác cả truyện rồi vẽ tranh minh họa nhưng cuốn truyện này thì rất khác. Tôi đã vẽ một tranh rồi viết, rồi đưa Connie xem. Cô ấy sẽ chỉnh sửa nội dung và tôi lại chỉnh sửa lại tranh vẽ. Sáng tác sách tranh thật là khó. Chỉ cần thay đổi một vài chữ là cả truyện đã thay đổi. Connie đã giúp tôi sửa nội dung truyện từng trang một. Cuối cùng, cuốn sách đã truyền tải được thông điệp mạnh mẽ hơn tôi nghĩ rất nhiều.
"Tôi đặc biệt yêu thích đoạn hành trình đến Trái Đất trong truyện. Tôi có rất nhiều ý tưởng vẽ cho đoạn này. Connie gợi ý vẽ toàn bộ chuyến hành trình trên một trang giấy. Vậy nên tôi định sẽ vẽ tất cả những ý tưởng mà tôi có lên trang này. Nhưng Connie lại góp ý rằng tôi để nhiều thứ quá. Có khi tôi chỉ cần vẽ cá voi thôi là đã đủ rồi."
Robin: Ý tưởng cho các nhân vật ở endpapers đến từ đâu?
Dan: Tôi đã luôn nghĩ rằng endpapers nên là hình ảnh của trẻ em và những người bạn trong trí tưởng tượng của chúng. Nhưng ban đầu vì hơi sợ hãi nên tôi chỉ vẽ khung cảnh chuyến đi của Beekle. Vào một khoảnh khắc nào đó, tôi nhận ra là tôi nên vẽ thêm các sinh vật trong trí tưởng tượng khác ngoài Beekle. Tất cả các trang có sinh vật tưởng tượng này đều được tôi vẽ cuối cùng.
Tôi rất thích ý tưởng về “Người Bạn Trong Tưởng Tượng”. Nó có một mục đích rõ ràng: Ai là người bạn hoàn hảo của tôi? Nếu bạn là một người bạn trong tưởng tượng thì bạn chỉ tồn tại khi ai đó nghĩ về bạn đúng không? Nhưng tôi muốn những người bạn tưởng tượng này trở nên quen thuộc và có mục đích rõ ràng.
Tôi đã mất một tuần để lên ý tưởng cho endpapers. Tôi quyết định sẽ vẽ “dàn diễn viên” này tương đối nhỏ và chúng sẽ xuất hiện xuyên suốt cả câu chuyện để endpapers trông giống như một bảng chú giải.
Một vài bản phác thảo ban đầu về những người bạn trong tưởng tượng.
Endpapers của Beekle: “Có một đứa bé ôm đàn ghi-ta và bạn thân nhất của cậu là chú quỷ nhỏ sống trong chiếc trống bongo. Cậu ta có thể đánh trống bằng cách tự đập vào đầu mình. Trong một khoảng thời gian dài tôi đã luôn nghĩ về những nhân vật biến hình có răng giống phím đàn Piano hoặc một chú sên có vỏ giống hình kèn Cor. Những nhân vật trông có vẻ hơi kì cục, nhưng tôi không muốn những người bạn trong tưởng tượng là người ngoài hành tinh hoặc những biến thể của thú có lông."
Robin: Tên Beekle đã ra đời như thế nào?
Dan: Khi con trai tôi tập nói, cháu đã gọi xe đạp (bicycle) là “beekle”. Vợ tôi nói nó có thể đó là một cái tên thú vị cho nhân vật và tôi cũng nghĩ đó là một cái tên khá xuất sắc.
Xin cảm ơn Dan rất nhiều về buổi trò chuyện thú vị này!
Mầm lược dịch từ: A Pen & Oink interview with Dan Santat: The Making of Beekle