Đọc sách đem lại nhiều trải nghiệm đa dạng và mỗi thể loại sách lại phù hợp với một đối tượng độc giả khác nhau. Giống như khi nghe nhạc hoặc xem phim, một đứa trẻ có thể thích thể loại sách này nhưng lại không thích thể loại sách khác. Vì vậy, sẽ rất hữu ích nếu cha mẹ có thể nắm được các thể loại sách khác nhau khi lựa chọn sách cho trẻ.
Trước tiên, cần làm rõ 2 thuật ngữ hạng mục (categories) và thể loại (genres). Sách chia theo trình độ đọc và lứa tuổi như sách nhiều chữ (chapter book), sách cho trẻ mới tập đọc (early reader) hay tiểu thuyết thiếu niên (young adult novel) là các hạng mục. Sách hư cấu (fiction) và sách phi hư cấu (nonfiction) cũng là các hạng mục sách mà trong mỗi hạng mục sẽ có nhiều thể loại sách khác nhau. Trong khi đó, thể loại sách được phân chia chủ yếu dựa vào chủ đề của sách. Ví dụ, bí ẩn, khoa học viễn tưởng hay kinh dị chính là các thể loại sách.
Hiểu rõ về các thể loại sách sẽ giúp cha mẹ có thể dễ dàng lựa chọn được những cuốn sách mà trẻ sẽ thích đọc, đồng thời nắm bắt được trẻ đang đọc những gì và nội dung sách sẽ phát triển theo hướng nào. Dưới đây là một số thể loại sách trong văn học thiếu nhi.
Hạng mục: Sách Hư cấu (Fiction)
Truyện hư cấu là những truyện không có thật. Đó có thể là những câu chuyện có nội dung dựa trên các sự kiện có thật nhưng không thực sự diễn ra. Đọc truyện hư cấu là một trải nghiệm thú vị vì người đọc có thể thoát khỏi thế giới thực để bước vào thế giới tưởng tượng của tác giả. Có 7 thể loại thường gặp trong hạng mục truyện hư cấu.
Truyện Hư cấu Đương đại (Contemporary Fiction)
Truyện Hư cấu Đương đại là những truyện viết về thế giới thực ở thời điểm hiện tại. Truyện không có các yếu tố thần kì như du hành vượt thời gian, động vật biết nói hoặc bất cứ thứ gì khác thường.
Bí ẩn (Mystery)
Thể loại Truyện Bí Ẩn là một thể loại được yêu thích cả trong văn học thiếu nhi và người lớn. Truyện Bí ẩn thưởng kể về những sự vụ bí ẩn cần được giải quyết để vạch trần sự thật.
Truyện Hư cấu Lịch sử (Historical Fiction)
Truyện Hư cấu Lịch sử kể về những nhân vật, sự việc diễn ra vào một thời điểm nào đó trong quá khứ. Đó có thể là những thời điểm lịch sử có thật nhưng nhân vật và các sự việc đó là không có thật.
Truyện cổ tích/Ngụ ngôn/Dân gian
Là những loại truyện được truyền qua nhiều thế hệ dưới hình thức viết tay hoặc truyền miệng.
Truyện Viễn tưởng (Fantasy)
Truyện Viễn tưởng là những chuyện xảy ra ở một vũ trụ, hành tinh khác với thế giới thực. Ở đó, có những điều kỳ diệu, có phép thuật và những định luật tự nhiên hoàn toàn không thể ứng dụng trong truyện viễn tưởng.
Khoa học Viễn tưởng (Science Fiction)
Khoa học Viễn tưởng là các câu chuyện viễn tưởng có sự xuất hiện của công nghệ tiên tiến có thể sẽ được phát triển trong tương lai hoặc trong không gian.
Kinh dị (Horror)
Truyện Kinh dị là những truyện có yếu tố ma quái, quái vật.
Hạng mục: Sách Phi hư cấu (Nonfiction)
Trái với sách truyện Hư cấu, Phi hư cấu là loại sách về các nhân vật, sự vật, sự việc có thật trong cuộc sống. Có 3 thể loại sách Phi hư cấu nổi bật trong văn học thiếu nhi.
Tiểu sử/ Tự truyện
Tiểu sử và Tự truyện đều là những thể loại viết về cuộc đời và sự nghiệp của một nhân vật nổi bật. Tuy nhiên, nếu Tiểu sử là sách do một người khác viết về cuộc đời của nhân vật nổi bật thì Tự truyện là do chính nhân vật đó viết về cuộc đời của mình.
Lịch sử/ Sinh học/ Khoa học
Nếu bạn nhỏ nào thích tìm hiểu về các sự kiện xảy ra trong quá khứ, về khoa học và cuộc sống xung quanh thì có thể tìm hiểu qua các cuốn sách Phi hư cấu viết về các chủ đề này dành cho thiếu nhi.
Sách Self-help
Sách Self-help là loại sách giúp trẻ đối mặt với những thử thách mà chúng có thể phải đối mặt trong cuộc sống hàng ngày như: chuyển trường học mới, xây dựng mối quan hệ bạn bè, thay đổi tâm lý tuổi dậy thì v.v.
Trên đây là các thể loại sách truyện phổ biến cho thiếu nhi. Cha mẹ có thể tham khảo để lựa chọn và xây dựng một tủ sách phong phú cho trẻ.